Natuurmonument De Beer

Grote aantallen

Van Roon en Wachter hebben het in een verslag van een excursie van de Rotterdamse Natuurhistorische Club in 1904 over 'geweldige kolonies van Vischdiefjes (Sterna hirundo) op den zuidwestelijken uithoek van het eiland'.

Van Heurn meldde in een voordracht met de titel 'De Broedvogels van den hoek van Holland' voor de afdeling 's-Gravenhage van de Koninklijke Natuurhistorische Vereniging in 1906: 'Zeemeeuwen broeden er niet, wel in groot aantal Sterntjes ...'

In het verslag van de excursie op 15 juni 1921 van leden van de Nederlandsche Vereeniging tot Bescherming van Vogels is te lezen 'Het gewone sterntje komt op het uitgestrekte en eenzame gebied in enkele duizenden paren voor'. In Het Vogeleiland (1930) staat: '[...] het heele groene strand is ëën uitgestrekte kolonie van misschien wel meer dan 20.000 paren.' Haverschmidt was de eerste die in 1942 met een schatting van het aantal visdiefjes voor De Beer in het jaar 1925 kwam: 10.000-15.000 broedparen.

Het aantal visdiefjes nam tijdens de Tweede Wereldoorlog sterk af. De aanleg van de verdediginsgwerken in de duinen van De Beer en rapen van eieren waren de oorzaken van de achteruitgang. Na de oorlog trad, net zoals bij de Grote Stern, een opmerkelijk snel herstel op. De scherpe teruggang die vervolgens na 1958 optrad, kwam geheel voor rekening van de Telodin-affaire, waarbij grote hoeveelheden bestrijdingsmiddelen door Shell in Rotterdam op de Nieuwe Waterweg werden geloosd. Nadat de giflozingen waren gestopt, trad slechts een langzaam herstel in. Als oorzaken worden aangemerkt de teruggang in geschikte broedgebieden en overbevissing van de Noordzee waardoor een tekort is ontstaan aan het stapelvoedsel van de visdieven.

De kaart van Bouma

In het archief van de Stichting Natuurmonument De Beer bevindt zich een bijzondere kaart. Het gaat om een kaart van het Groene Strand van De Beer die is gemaakt door opzichter Bouma en die de locaties van de broedkolonies of het Groene Strand in 1939 aangeeft. Volgens deze kaart zouden er in 1939 17.000 broedparen van de Visdief op De Beer hebben genesteld. Inderdaad, een onvoorstelbaar aantal. Zelfs als het overdreven en het zou maar de helft van dit aantal zijn, dan nog. Zie ook de kaart rechtsonder.

Filmfragment

Hieronder twee filmgragmenten. Het eerste fragment is uit de film van Simon de Waard over de Beer. Het tweede fragment is ondekt bij de digitalisering van 'afval'materiaal van Simon de Waard. Dit fragment is geplaatst met vriendelijke toestemming van Beeld en Geluid.

 

 

Ook jonge sterns werden rond 1900 veel geschoten, zodat de veren konden worden gebruikt als hoedversiering. Uitzonderlijk is de complete jonge stern op een hoed, waarschijnlijk een visdief. Collectie (voormalig) Hoedenmuseum Utrecht.

 

Literatuur

• —  Braaksma, S., Over de verspreiding van het Visdiefje Sterna hirundo als broedvogel, Vogeljaar 6, 24-28 & 46-50, 1958.
• —  Haverschmidt, F., Faunistisch overzicht van de Nederlandsche broedvogels, Leiden 1942.
• —  Meininger, P., Arts, F.P. & Swelm, N.D. van, Kustbroedvogels in het Noordelijk Deltagebied: ontwikkelingen, knelpunten, potenties, Middelburg/Oostvoorne 2000.
• — Tinbergen, N., Uit het dagboek van De Beer (Hoek van Holland), in: De Levende Natuur, 35 (4), 125-134, 1930. — Download dit artikel bij Natuurtijdschriften.nl