Natuurmonument De Beer

Gerard Ouweneel beschreef de scène met de jonge vogelaar in zijn artikel 'Adrenaline op De Beer'. Gerard Ouweneel zal ongetwijfeld niet de enige van zijn generatie zijn die ook nu nog euforische gedachten heeft over De Beer. Hij is echter wel een de weinigen die nog steeds in woord en geschrift niet nalaat om steeds weer te herinneren - 'misschien wel tot vervelens toe', zoals hij zelf zegt - aan de ooit onvergelijkbare kwaliteit van De Beer.

Gerard Ouweneel is, ondanks zijn lange en succesvolle carrière bij de oliemaatschappij Total, toch altijd in de eerste plaats een vogelman gebleven. Van jongs af aan al had hij grote interesse in vogels. Zijn eerste stappen in de vogelwereld zette hij onder begeleiding van Karel Schot. Gerard, Rotterdammer van geboorte, kan hij nog steeds, getuige zijn publicaties, in lyrische termen spreken van de vroegere vogelrijkdom in en om Rotterdam. De Beer dat op een steenworp afstand van Rotterdam lag, heeft hierbij altijd een bijzondere plaats ingenomen.

Gerard Ouweneel kwam in het begin van de jaren vijftig voor het eerst op De Beer. Hij ging er in alle jaargetijden heen, alleen of met zijn Rotterdamse vogelvrienden Luuk Draaijer en Ben van der Velden. Een legendarische excursie was die van 28 augustus 1954 toen ze een Steppenvorkstaatplevier ontdekten. Dat was toen de tweede waarneming van de soort in Nederland. Hij beschrijft die excursie in het 'Vogellogboek van de Twintigste Eeuw'. Vanaf 1959 gingen Gerard en zijn vrienden tijdens de najaarstrek voor het vogeltrekstation ook vogels vangen om deze te ringen. Dat gebeurde met nylonnetten. Bewaker Korfmaker en Karel Schot waren bijzonder gecharmeerd van deze bezigheid en hielpen volop mee.

Het is mede dankzij de inspanningen van Gerard Ouweneel dat het boek Een eerste klas landschap heeft kunnen verschijnen. Hij was nauw betrokken bij de voorbereidingen van dit boek en hij spoorde nog levende familieleden van opzichter Korfmaker op. Bij een gezamenlijk bezoek aan zoon Piet Korfmaker kwam ook het dia-archief van opzichter Korfmaker boven water. Dit spoor leidde vervolgens naar Maarten Bakelaar, ooit hulpbewaker op De Beer, en zijn omvangrijke verzameling De Beer memorabilia. En door een gelukkig toeval werd op een zolder in Rotterdam ook nog eens een groot archief van bescheiden van Simon de Waard aangetroffen. Al deze gebeurtenissen hebben ertoe geleid dat er uiteindelijk veel materiaal over De Beer beschikbaar is gekomen.

Verhalen van Gerard Ouweneel over De Beer

Speciaal voor onze website heeft Gerard een aantal van zijn memorabele bezoeken verwoord aan de hand van zijn dagboekaantekeningen. Het zijn fascinerende beschrijvingen van een natuurgebied dat eigenlijk nooit had mogen verdwijnen. — Verhalen van Gerard Ouweneel

Artikelen van Gerard Ouweneel over De Beer

— Een merkwaardig weerzien op "DE BEER", Vogeljaar 13, 535-536, 1965.
— De voorgeschiedenis van een industriegebied, De Levende Natuur 71, 1741-81, 1968. Download bij natuurtijdschriften.nl.
— Herinneringen aan "De Beer". De Lepelaar 57, 22-26, 1978.
— Adrenaline op De Beer. In: Vogellogboek van de twintigste eeuw. 75 belevingen van 50 Nederlandse vogelaars.  Samengesteld door Lex Peeters, Kemper Uitgevers, 2000.
— 1935 Veertig jaar Stichting natuurmonument De Beer 1975. Sterna 49, 62-66, 2004.
— De geschiedenis van het natuurmonument De Beer, een eerste klas landschap. Sterna 51, 42-46, 2006.
— Mijmeren boven oude dagboeken. Sterna 53, 80-83, 2008.
— De Beer, Nederland. In: Voor vogels de wereld rond, pp. 30-36, 2011.
— HMS Maidstone. In: Vogelvrij en 70 andere Vlerkenstreken. Stichting het Vogeljaar, 2010.
— De herinnering aan De Beer is nog springlevend .... ! In de branding, september 2015, 21-25.
— Zeventig jaar geleden luidde de noodklok voor De Beer. Herinneringen aan een natuumonument. Straatgras 34(1), 11-15, 2022.

Boeken

Ouweneel heeft honderden artikelen en inmiddels een flink aantal boeken over vogelonderwerpen op zijn naam staan. Een uitgebreide biografie staat in K.H. Voous, 'In de ban vogels. Ornithologisch Biografisch Woordenboek van Nederland', Scheffers, Utrecht, 1995. Recentelijk publiceerde Ouweneel 'Thuisvogels' en 'Vogelaars zijn romantici'.

Interview

Een mooi en uitvoerig interview met Gerard Ouweneel is verschenen in de reeks 'Toekomst voor natuur' onder de titel 'Vogels zijn emotie – Gerard Ouweneel over 72 jaar vogelaarsbestaan'.