Natuurmonument De Beer

Een verwoed verzamelaar

Maarten Bakelaar (1930-2011) is vanaf het begin van de jaren vijftig tot aan de sluiting van De Beer in 1964 hulpbewaker op De Beer geweest. Later is hij alles van en over De Beer gaan verzamelen. Alles wat hij maar te pakken kon krijgen: artikelen, foto's, schilderijen, alles was goed voor zijn verzameling van De Beer memorabilia. Zijn huis was in feite een klein De Beer museum. Gesprekken met Maarten gingen steevast al na enkele minuten altijd weer over De Beer.

Maarten en ik hebben elkaar leren kennen in september 2004. Ik was toen bezig met mijn boek over het natuurmonument De Beer. Maarten liet ons - Gerard Ouweneel had het contact tot stand gebracht en was er ook bij - bij die gelegenheid een deel van zijn uitgebreide verzameling over De Beer zien. De verzameling van Maarten over De Beer, met heel veel foto's en dia's, is waarschijnlijk uniek. Voor mijn boek heb ik daar dan ook heel veel van kunnen gebruiken. Het boek over de Beer is in oktober 2007 uitgekomen en Maarten was bij de presentatie van het boek in het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam een van de eregasten. Maarten was een man met gebruiksaanwijziging, maar wie over De Beer wist mee te praten, werd door Maarten in zijn hart gesloten.

Een tragische dood, een groot verlies

Maarten is op 8 juli 2011 plotseling overleden. Decennia had hij in een klein huisje aan de Willem de Zwijgerstraat in Rozenburg gewoond. Met zijn slechte gezondheid was dat echter niet langer verantwoord. Hij moest daarom vehuizen naar een appartement. Hij deed daar op zijn kenmerkende manier erg luchtig over, alsof hij zoiets elke dag deed. Maar als ergens de uitdrukking 'Je moet oude bomen niet verplanten'' van toepassing was, dan was het wel hier. De verhuizing was nog niet eens volledig achter de rug of Maarten overleed, zittend in een stoel.

Zijn familieomstandigheden waren lastig; hij wilde er niet graag over praten. Zijn oudste zoon was de enige met wie hij nog contact had gehad. Gehad, want die zoon was aan kanker overleden. Een foto sierde de huiskamer. Duidelijk was ook dat hij verder geen contact meer met zijn kinderen had. Zijn begrafenis was een chaotisch gebeuren, waar willekeurig wat mensen voor waren uitgenodigd of juist niet. Eigenlijk zou de begrafenis in kleine kring plaatsvinden, althans dat werd gesuggereerd. Maar dat bleek achteraf toch weer niet het geval te zijn geweest. In alle deze verwarring is helaas na zijn overlijden zijn inboedel spoorloos verdwenen. Ikzelf had net een herseninfarct achter de rug en was niet tot veel in staat. Het is dan ook onduidelijk wat er met Maartens verzameling van De Beer is gebeurd. Latere pogingen van mijn kant om dit te achterhalen zijn helaas zonder resultaat gebleven. Het is dieptreurig dat zijn omvangrijke verzameling memorabilia, die voor een buitesntaander geen enkele betekenis had, waarschijnlijk in de vuilnisbak is beland. Maarten was geen gemakkelijk mens, maar dit had hij toch niet verdiend.

In dezelfde week dat Maarten overleed, kwam ook het bericht dat Cees Pols, zoon van de jachtopziener Willem Pols, op 4 juli was overleden. Cees werkte bij het ministerie van Defensie en was vele jaren opzichter van het munitiedepot in het Kernwerk op De Beer. Later zou hij zijn vader opvolgen als jachtopzichter van het Jachtgezelschap Scheurpolder. Ook Cees is mij destijds bij de voorbereidingen voor mijn boek over de Beer zeer behulpzaam geweest.