Natuurmonument De Beer

Vooruitgang in wetenschappelijke kennis is hét argument dat wordt gegeven voor de aanpak van de problemen in de Nederlandse natuur en in het landschap. Een aantal voorbeelden uit de recente, Nederlandse geschiedenis laten echter iets anders zien. In werkelijkheid gaat het iedere keer weer om de afweging natuur versus economie. Het uiteindelijke resultaat blijkt de stelselmatige achteruitgang van de natuur in Nederland te zijn.

Het eerste deel, Klagen, geeft een historische terugblik. Hieruit komt naar voren dat geklaag over de achteruitgang van de Nederlandse natuur (en het landschap) van alle tijden is. Zelfs Thijsse bezondigde zich er diverse malen aan. Geklaag mag dan niets nieuws zijn, het gaat wel voortdurend over een proces waaruit afkalving blijkt.

Een tussendeel, Alleen slecht nieuws?, besteedt kort aandacht aan positieve ontwikkelingen, die echter een bitter ondertoon hebben. In het volgende deel, Vergeten gebeurtenissen, komen een aantal ingrijpende fenomenen aan bod die uit het collectieve geheugen verdwenen lijken. Zo zijn daar de zure regen, de wederwaardigheden van de grote stern (de vogelgriep moest nog komen!), natuurmonument De Beer en, nogmaals, de zure regen die via de achterdeur weer binnen kwam.

Een kort intermezzo, Het 'shifting baseline syndrome' — kort, maar essentieel —, volgt het deel Kan het anders? Hierin komen alternatieven voor het huidige 'gepruts' — ik ontleende de term aan Rob Bijlsma's Kerken van goud, dominees van hout — aan de natuur in Nederland aan bod. Het geheel wordt afgesloten met Discussie en een soort nawoord onder de titel Absurdistich theater.

Een lijst met literatuur mag uiteraard niet ontbreken. De tekst is voorzien van 71 voetnoten, veelal met verwijzingen naar andere lezenswaardige onderwerpen of geraadpleegde informatie.